- Özel'den 'Komisyon' Çıkışı: CHP'nin Kararını Açıkladı, 'Bütün Sorunların Çözümü İçin...
- CHP'den Hatay’da Ölen Askerler İçin Soru Önergesi: 'Vatan Evlatları Susuzluktan Ölür mü?'
- Büyükşehir’den Tiyenli Mahallesi’ne Yeni İçme Suyu Sondajı
- Başkanlar zirvesi sonrası Tugay: Örgüte duyduğum güveni yeniden hissettim!
- Bakan Yerlikaya Acı Bilançoyu Paylaştı: İşte 13 İlde Yangın Felaketinin Faturası...

Alzheimer’ın son perdesi: Hastalık evre evre nasıl ilerler?
Alzheimer’ın başlangıcı unutkanlık olabilir ama sonu çoğu zaman kendi adını, yüzünü, hayatını hatırlamamaktır. Bu bir bireysel çöküş değil, tüm ailenin sınavıdır. Erken evrede telefon kaybolur. Orta evrede evin yolu, geç evrede kaşık ne işe yarar o bile unutulur. Alzheimer, yalnızca bir hastalık değil, bakımda bir maratondur.
Alzheimer -3-
Bir sabah anneniz size “Sen kimsin?” diye sorabilir. Babalar oğullarını kardeşi sanabilir. Alzheimer ilerledikçe zaman bükülür, gerçeklik silinir. Kişi artık yalnızca hafızasını değil; kimliğini, benliğini ve ilişkilerini de kaybeder. Bu yazının konusu tam da bu: hastalığın evreleri ve bu evrelerde hasta yakınlarının karşı karşıya kaldığı görünmeyen yükler...
Alzheimer’ın 3 ana evresi
1. Erken Evre (Hafif evre):
- Unutkanlık fark edilir ama kişi çoğu zaman durumu örter.
- Kelime bulmakta zorluk, randevuları karıştırma, zaman kavramında kaymalar olur.
- Kişilik genellikle henüz korunur.
- Genellikle 2–4 yıl sürer.
(Kaynak: Alzheimer’s Disease International)
2. Orta Evre (Orta-ağır):
- Günlük yaşam artık yardım olmadan sürdürülemez hâle gelir.
- Kişi evin içinde bile yolunu kaybedebilir.
- Halüsinasyonlar, ajitasyon, gece uykusuzluğu başlar.
- Bu evre, hasta yakınları için en yıpratıcı dönemdir.
- Süresi genellikle 4–6 yıl.
(Kaynak: Mayo Clinic, 2022)
3. Geç Evre (Ağır evre):
- Konuşma azalır, motor beceriler bozulur, yutma refleksi kaybolabilir.
- Tuvalet, yemek, hareket… Her şeyde yardım gerekir.
- Hasta yatağa bağımlı hale gelebilir.
- Genellikle 1–3 yıl sürer ve enfeksiyonlar, zatürre gibi komplikasyonlarla sonlanır. (Kaynak: Cleveland Clinic)
Hasta yakınlarının yükü: Görünmeyen travma
Alzheimer yalnızca hasta için değil, yakınları için de bir psikolojik yıkım sürecidir. Araştırmalar, Alzheimer hasta yakınlarının % 40’ından fazlasının majör depresyon yaşadığını gösteriyor.
- Bakım yükü artar.
- Sosyal izolasyon başlar.
- Ekonomik sorunlar belirir.
- Suçluluk ve tükenmişlik duygusu oluşur.
(Kaynak: Journal of Geriatric Psychiatry, 2023)
Hasta yakını olmanın duygusal yükü şu sorularla gelir:
“Annemi korumaya çalışırken onu tanımamaya başladım.”
“Bana yabancı birini mi seviyorum artık?”
Sınırlanması gerekenler:
- Kırmızı et. (haftada 2’den fazla olmamalı)
- Tereyağı ve margarin. (günde 1 yemek kaşığını aşmamalı)
- Peynir (haftada 1’den fazla değil)
- Hamur işi, tatlı ve kızartmalar. (haftada 4’ü geçmemeli)
- Şekerli içecekler ve işlenmiş gıdalar.
Etki:
- MIND diyetine sıkı uyanlarda Alzheimer riski % 53 oranında daha az.
- Orta düzeyde uyanlarda bile risk % 35 düşüyor.
(Kaynak: Rush University Medical Center – 2015-2023 Klinik Verileri)
MIND diyetinde önerilenler:
1. Yeşil yapraklı sebzeler (günde en az 1 porsiyon)
2. Diğer sebzeler (her gün)
3. Kuruyemişler (haftada en az 5 kez)
4. Meyveler – özellikle yaban mersini (haftada 2 kez)
5. Tam tahıllar (günde 3 porsiyon)
6. Baklagiller (haftada 3 kez)
7. Yağlı balıklar (haftada 1–2 kez)
8. Tavuk eti (haftada 2 kez)
9. Zeytinyağı (ana yağ olarak)
10. Bitter çikolata veya az miktarda kırmızı şarap (isteğe bağlı)
Zihni koruyan ve Alzheimer’a karşı güç veren 7 gıda
1. Yağlı balıklar (Somon, sardalya, uskumru)
- Omega-3 yağ asitleri (özellikle DHA), beyin hücre zarlarını güçlendirir.
- Haftada 2 kez tüketildiğinde Alzheimer riskini azaltır. (Kaynak: Harvard Health, 2022)
2. Yaban mersini ve mor meyveler
- Antosiyanin ve flavonoid içerikleriyle beyne giden kan akışını artırır.
- Hafıza ve karar verme becerileri üzerinde olumlu etkiler. (Kaynak: Tufts University Nutrition Center, 2021)
3. Yeşil yapraklı sebzeler (Ispanak, pazı, kara lahana)
- Folat, K vitamini, lutein ve beta-karoten içerir.
- Her gün tüketenlerde zihinsel yaşlanma % 11 daha yavaş. (Kaynak: Rush University – MIND Diet Study, 2015)
4. Ceviz
- E vitamini ve omega-3’ün birlikte bulunduğu nadir gıdalardandır.
- Günde bir avuç ceviz, beyindeki iltihabi süreçleri baskılar. (Kaynak: Alzheimer’s Research UK, 2020)
5. Bitter çikolata (%70 ve üzeri kakao)
- Flavonol içerikleri sayesinde dikkat süresini ve öğrenme hızını artırabilir.
- Kan damarlarını genişleterek beyin oksijenlenmesini artırır. (Kaynak: Frontiers in Nutrition, 2020)
6. Natürel sızma zeytinyağı
- Oleuropein adlı bileşen, beta-amiloid plak oluşumunu baskılayabilir.
- Akdeniz diyetinin temel taşıdır. (Kaynak: Nature Neuroscience, 2017)
7. Domates
- Güçlü bir antioksidan olan likopen içerir.
- Serbest radikalleri etkisiz hale getirerek beyin hücrelerini korur. (Kaynak: Journal of Alzheimer’s Disease, 2018)
Türkiye’de Alzheimer hizmetleri: Nerede duruyoruz?
- Alzheimer merkezleri Türkiye’de sınırlı sayıda.
- SGK, bazı ilaçları karşılıyor ama tanı testlerinin çoğu ücretli.
- Yaşlı bakım evlerinde Alzheimer’a özel birimler çok az.
- Bakıma destek ödemesi aylık 5–6 bin TL ile sınırlı.
- Hasta yakınları genellikle yalnız bırakılıyor.
(Kaynak: Türkiye Alzheimer Derneği, 2024)
Ayrıca kırsal bölgelerde hastalık hâlâ “bunama” ile karıştırılıyor. Psikiyatriye gitmek hâlâ bir tabu. Oysa alzheimer, tıbbi ve sosyal destekle yönetilebilir bir hastalıktır ve bu destek, sadece ilacı değil, insanı da kapsamalıdır.
Peki ne yapmalı?
- Hasta yakını iseniz kendinizi ihmal etmeyin. Psikolojik destek alın.
- Belediyelerin “gündüz bakım evi” olanaklarını araştırın.
- Alzheimer Derneği’nin ücretsiz eğitimlerine katılın.
- Evde bakım hizmeti veya hemşirelik desteğini ihmal etmeyin.
- Unutmayın: Bu bir koşu değil, bir dayanıklılık yürüyüşü.
YARIN: DEMANS
- Demans nedir, Alzheimer’la aynı şey midir?
- Unutkanlıkla hastalık arasındaki fark nasıl anlaşılır?
- Hangi belirtiler normal yaşlanmayı aşar?
Sözcü
Yorum Ekle
Diğer Haberler
Geç uyumak unutkanlığa yol açar mı?
Yaşam temposu, geç uyumayı normalleştirdi. Ancak beyin bu tempoya uyum sağlamakta zorlanıyor. Çünkü uykusuz kalmak hafıza üzerinde kalıcı hasarlar bırakabiliyor.
Çörek otunu doğru tüketiyor musunuz?
Araştırmalar, binlerce yıldır şifa kaynağı olan çörek otunun; karaciğer yağlanması, iltihaplı romatizma gibi sağlık sorunlarına iyi geldiğini gösteriyor. Ancak etkilerinden faydalanmak i...
Gizli pandemi: Lyme
425’den fazla hastalığı taklit eden ve teşhis edilmesi bu yüzden zor olan Lyme hastalığı ‘gizli bir salgın’ olarak nitelendiriliyor. Geçmişte kenelerden bulaştığı düşünülen hastalığın bit...
Sadece bu 6 kuralı hayatınıza sokun yeter
Kilo vermek artık sancılı diyetlere bağlı değil; uzmanlar, sadece hayatınıza katacağınız 6 basit kuralın zayıflama sürecinde mucizevi fark yaratabileceğini söylüyor. Düşük karbonhidrat, k...
Sıvı kaybı böbreklerde hasara yol açıyor
Sıcak havalarda böbrek sağlığının daha fazla dikkat gerektirdiğini söyleyen Nefroloji Uzmanı Dr. Merve Aktar, “Yaz aylarında artan hava sıcaklıklarıyla birlikte terleme yoluyla ciddi mikt...
Bu 3 sessiz belirti sizde varsa kahve sağlığınızı tehdit ediyor olabilir!
Sabah kahvesi olmadan uyanamayanlardan mısınız? Gün boyunca fincandan fincana koşuyorsanız dikkat! Kahvenin fazlası vücutta beklenmedik tepkilere yol açabilir. Birçoğumuz için kahve, güne...
119 ülkede görüldü, yayılıyor: Milyonlarca kişi tehlikede!
Hiçbir sınır tanımadan hızla yayılan tehlike, uzmanları bile alarma geçirdi. Görüldüğü ülke sayısı 100’ü aştı, vaka sayıları tırmanıyor. DSÖ ilk kez kapsamlı bir tedavi kılavuzu yayımladı...
Soğuk su içmek bizi hasta eder mi?
Çukurova Üniversitesi (ÇÜ) Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Aslıhan Candevir, kavurucu sıcaklarda sıvı kaybına karşı su tüketiminin önemini vurgu...
Kalbiniz kaç yaşında?
“Kalbin biyolojik yaşı” takvim yaşından farklı olarak kalbin yaşlanma hızını gösteren bir kavramdır. Yani kalbin yaşı, kalbin kaç kere attığıyla değil, nasıl attığıyla ölçülür. Bazen 40 y...
SOSYAL MEDYA
MAGAZİN
Beren Saat ve Kenan Doğulu'dan 11. yıla özel aşk dolu kutlama
2012 yılında birlikte olmaya başlayan Beren Saat ile Kenan Doğulu, 23 Şubat 2014'te İstanbul'da nişanlanmış, 29 Temmuz 2014'te ise Los Angeles'ta dünyaevine girmişti. Mutlu beraberlikleri...
TEKNOLOJİ
EDİTÖR'ÜN SEÇTİKLERİ
Geç uyumak unutkanlığa yol açar mı?
Yaşam temposu, geç uyumayı normalleştirdi. Ancak beyin bu tempoya uyum sağlamakta zorlanıyor. Çünkü uykusuz kalmak hafıza üzerinde kalıcı hasarlar bırakabiliyor.
Yorumlar
Bu haberde yorum bulunmamaktadir.